Overlevenden van overstromingen helpen

Bij rampen is er geen tijd te verliezen voor het helpen van kwetsbare mensen. Zij hebben in de eerste uren en dagen na een ramp de meest basale dingen nodig om hun leven te redden. Het noodhulpteam van Medair wordt altijd binnen 24 uur na de eerste melding van een ramp ingezet.  

In Kenia zijn sinds het begin van het regenseizoen al meer dan 300.000 mensen in grote delen van het land getroffen door overstomingen en aardverschuivingen, veroorzaakt door hevige regenval. Nairobi en Nakuru County behoren tot de zwaarst getroffen gebieden. Dit verhaal neemt ons mee naar de sloppenwijken van Nairobi en Maai Mahiu in Nakuru, waar veel mensen door de overstromingen zijn getroffen. In de nasleep van één van de ergste natuurrampen in het land brengt de noodhulp van Medair nieuwe hoop aan de overlevenden die hulp het hardste nodig hebben.

"Ik was in de slaapkamer met mijn zevenjarige kleindochter", vertelt Ruth als we haar ontmoeten bij de puinhopen van haar huis in Maai Mahiu. "Rond 3 uur 's nachts hoorde ik een hard geluid en ik dacht dat het een aardbeving of zo was. Toen ik uit bed naar de woonkamer kwam en naar buiten keek, zag ik water stromen met bomen en veel andere troep. Het water stroomde met een enorme kracht, het kolkte om ons huis. Ik slaagde erin om de deur dicht te houden zodat ik en mijn kleindochter niet meteen werden meegesleurd. Na een paar minuten hoorde ik, terwijl ik in de slaapkamer was, dat de woonkamer aan het instorten was door de kracht van het water. Er kwam steeds meer water in de slaapkamer en we werden in de hoek van de kamer gedwongen. Ik dacht dat dit het einde voor ons zou betekenen. Maar God was goed voor ons. Het water kwam steeds hoger. Maar de buren wisten dat ik oud was en met mijn kleindochter in huis was. Dus kwamen ze ons redden. Ik was gewond maar leefde nog. Mijn kleindochter ook. Maar andere buren stierven hier. Een jongen uit de buurt die net zijn school had afgerond is door het water meegesleurd. Vlak bij ons verdronken twee mensen in het water. In het laatste huis aan de weg stierven acht mensen van een gezin van tien in het water. Ik dank God dat wij het overleefd hebben."

Op 29 april werden Ruth en de andere bewoners Maai Mahiu 's nachts overspoeld nadat een dam tijdens hevige regenval was gebarsten. Veel gezinnen die lagen te slapen zijn door het water verrast. De mensen in deze wijk hebben nog nooit eerder zo'n ernstige overstroming of andere natuurramp meegemaakt en zijn nog steeds in shock. Het dorp is letterlijk weggevaagd. Enorme rotsblokken, bomen en modder bedekken het dorp als het noodhulpteam van Medair aankomt. Teamleider Damon kan nauwelijks geloven wat hij ziet:  

"Ik ben erg geschokt over het leed dat ik hier zie.  Levens en huizen zijn in een oogwenk weggespoeld door het water. Overlevenden rouwen om hun dierbaren en hebben tegelijkertijd geen geld, geen eten en geen huis meer. Ik ontmoette een man die twee kinderen verloor in de overstroming, en dinsdag stierf zijn vrouw door de enorme schok. Er is letterlijk een gat geslagen in hun harten en gedachten, het hakt er heel diep in. Onze missie is nu om in dat gat te gaan staan, hen te helpen met de eerste levensbenodigdheden en hen de ruimte te geven om alles wat er is gebeurd te verwerken. De overlevenden moeten weer verder en wij geven ze de middelen, de hulp en de tijd om hun veerkracht weer terug te vinden en hun leven weer op te pakken.”

Lokale autoriteiten,  de aanwezige hulporganisaties en de bewoners zelf werken altijd goed samen bij dergelijke rampen. In dit geval is deze samenwerking lang niet toereikend om iedereen te kunnen helpen met hulp en goederen die nu zo hard nodig zijn.

Tijdens de inventarisatie van de nood in Nairobi en Maai Mahiu stelde het team van Medair vast dat er grote tekorten waren: er was geen geld genoeg en geen psychosociale hulp genoeg voor deze grote ramp. Medair besloot daarop om daarmee te gaan helpen.

500 van de meest kwetsbare en zwaarst getroffen mensen kregen financiële ondersteuning. Financiële hulp is heel geschikt als mensen zelf in staat zijn die zaken te kopen die ze nodig hebben. Het is een snelle, effectieve en flexibele vorm van noodhulp als een hele bevolkingsgroep door een ramp getroffen is en er veel verschillende behoeften zijn. De meest kwetsbare mensen zijn een-oudergezinnen met veel kinderen en ouderen.

Het team van Medair in Nairobi ondersteunt normaal gesproken de teams in de regio. Nu waren onze collega's in Nairobi zelf betrokken bij de uitvoering van de noodhulp. Ze hielpen bij het verifiëren van de huishoudens om er zeker van te zijn dat Medair de juiste en meest kwetsbare mensen met geld zou bereiken. Samen met veel plaatselijke oud-werkers van Medair, belden vrijwilligers honderden mensen op om hun identiteit te verifiëren voor de uitbetalingen. Een eenmalige gift van 10.000 Keniaanse shilling (ongeveer 80 euro) is een relatief klein bedrag waarmee overlevenden van de overstroming geholpen kunnen worden om zelf te kopen wat ze het hardst nodig hebben.

Een paar dagen na de geldoverdracht ontmoetten we Ruth in haar nieuwe huis in Maai Mahiu dat ze toegewezen had gekregen van de lokale autoriteiten. Drie maanden lang mag ze er gratis wonen en daarna moet ze huur betalen.

"Ik zat op de grond toen ik het bericht op mijn telefoon kreeg dat je me het geld had gestuurd. Tranen van geluk rolden uit mijn ogen. Ik heb een kast gekocht. Ik besloot deze aan te schaffen zodat ik er huisraad in kan opbergen. Voorheen lag alles gewoon op de grond. Toen ik jong was en werkte, besloot ik van mijn eerste salaris zo'n kast te kopen. Het betekende veel voor me. Maar het werd weggevaagd in de overstromingen. Ik zie deze eerste aankoop als een manier om te verwerken wat er is gebeurd en om weer een nieuw begin te maken. Daarom kocht ik deze kast. Het maakt me gelukkig."

In de sloppenwijk Mathare in Nairobi hielp de financiële steun van Medair mensen zoals Monica. Ze verloor haar huis en bedrijf door de overstromingen. Het bedrag dat ze van Medair kreeg, hielp haar opnieuw te beginnen.

"Het geld hielp me om deze kiosk te huren en een voorraad groenten te kopen die ik kon verkopen. Ik heb dit werk de afgelopen 52 jaar gedaan en al mijn kinderen hiermee grootgebracht. Dit is mijn broodwinning, mijn levensonderhoud. Voor de overstroming was dit wat ik deed. Maar alles spoelde weg. Maar ik besloot opnieuw te beginnen vanwege mijn ervaring met dit werk. Nadat ik mijn huis kwijtraakte, ging ik naar een opvanglocatie in de buurt. Toen er hulp en geld van Medair kwam, huurde ik deze kiosk en dit huis. Het huis deel ik met iemand anders. Ik had geen huisraad, maar die ander wel. We delen nu de huurkosten. En ik heb de kiosk buiten gehuurd en wat eten gekocht. Het leven is de afgelopen weken erg uitdagend geweest na de overstromingen. Niet alleen ik, maar ook mijn voormalige klanten zijn alles kwijt geraakt. Daarom kennen ze deze nieuwe plek nu niet. Ik heb hier nu niet veel klanten en ik verkoop minder, totdat alle klanten weten waar ik naartoe verhuisd ben. Ik ben erg dankbaar voor jullie steun. Dankzij jullie steun kan ik weer gaan leven. Zonder jullie zou ik niet in dit huis kunnen zijn en mijn werk weer opbouwen."

Behalve financiële steun voor honderden kwetsbare gezinnen, geeft Medair ook traumahulp. Psychosociaal adviseur Luther van Medair traint drie groepen in het geven van psychische noodhulp in Maai Mahiu en de sloppenwijken Mathare en Kibera in Nairobi. Vanuit zijn ervaring weet hij waarom dit zo'n belangrijke ondersteuning is voor de slachtoffers van de overstromingen:  

"Overstromingen beïnvloeden mensen op verschillende manieren. Hier zijn mensen hun dierbaren, hun huizen, hun spullen en hun middelen van bestaan kwijtgeraakt. Dat is heel veel tegelijk. Ze zijn gestrest, bang en angstig. Deze Psychological First Aid (PFA) Training helpt mensen weer hoop te krijgen door ze te leren hoe ze ermee om moeten gaan. PFA is bedoeld om mensen toe te rusten om zichzelf en anderen te ondersteunen. Na deze training verwachten we dat de deelnemers weten hoe ze moeten communiceren met de mensen die door zo'n crisis worden getroffen. En dat ze ook heel alert zijn op wat mensen doormaken. Wat zijn de meest dringende behoeften? Hoe communiceer je met hen en hoe koppel je hen aan hulp? In de meeste gevallen zijn er na rampen niet meteen specialisten ter plaatse. Als er in de toekomst weer een ramp gebeurt, kunnen degenen die we trainen anderen die door de ramp getroffen zijn helpen en trainen. Onze groepen hier waren erg blij om te leren, dat merk ik aan hun reactie op de training en hun betrokkenheid. Ze kunnen de kennis nu doorgeven aan andere mensen."

‍

Peter heeft de overstroming zelf overleefd en werd door zijn omgeving aangewezen om de PFA-training te volgen. Men vond hem het meest geschikt om zijn nieuw verworven kennis te delen met andere overlevenden om hen te helpen bij hun herstel. Na de training voelt hij zich zelfverzekerd door wat hij heeft geleerd:  

"In deze training heb ik veel geleerd. Bijvoorbeeld hoe je getraumatiseerde mensen en slachtoffers van rampen moet benaderen. Inmiddels kan ik zeggen dat ik PFA kan bieden na een ramp. Dat is wat ik heb geleerd en ook hoe ik ook goed voor mezelf moet zorgen. Dan pas kan ik ook anderen helpen om sterker en veerkrachtiger te worden. We zijn niet gewend aan deze rampen. De overstroming in Nairobi is het eerste geval dat ik me kan herinneren. Maar nu begrijpen we dat alles overal kan gebeuren. Dus moeten we mentaal voorbereid zijn. Er zijn veel mensen gestorven bij de overstromingen. Zelfs enkele van mijn buren. Mensen raakten gewond en verloren hun huis. We zijn daar mentaal nu iets beter op voorbereid.

Ik ben erg blij en dankbaar voor Medair. Vóór de overstroming kende ik jullie niet. Nu weet ik dat Medair een hulporganisatie is die mensen in nood helpt. We zijn erg dankbaar voor de hulp die jullie ons gegeven hebben, ook voor de mentale hulp."

Ons team heeft veel gezien sinds we in Nairobi en Maai Mahiu zijn aangekomen. Tragedie, verwoesting, verlies, maar ook hoop en geloof dat er weer betere tijden zullen aanbreken. De noodhulp van Medair helpt om enkele van de meest urgente problemen op te lossen. Maar er is nog een lange weg te gaan voordat de mensen weer hersteld zijn van deze ramp en dit trauma.

Medair's noodhulp in Kenia heeft nog steeds uw steun nodig. Kom nu in actie. Uw donatie maakt een groot verschil voor de slachtoffers van de overstromingen, zoals Ruth, Monica en Peter, die je in dit verhaal ontmoet.

‍

‍

‍

Voor deze inhoud is gebruik gemaakt van middelen die verzameld zijn door medewerkers van het programma en het hoofdkantoor van Medair. De opvattingen in dit document zijn uitsluitend die van Medair en dienen op geen enkele wijze beschouwd te worden als de officiële mening van enige andere organisatie.