Rusamambu, de weg omhoog

Een donkere periode

Geweld en terreur heersten lange tijd in Rusamambu en dwongen de inwoners te vluchten voor hun leven. Na de oorlog was het leven onhoudbaar in het geïsoleerde, door armoede geteisterde dorp. De paden die tijdens het koloniale tijdperk waren aangelegd zijn nog steeds de enige toegangswegen tot Rusamambu. De plaatselijke medische zorg, met zijn bescheiden lemen gebouwen, had moeite om goede zorg te bieden.

Eric, de hoofdverpleegkundige, herinnert zich die donkere dagen. Hij vertelt hoe hij patiënten moest verzorgen in geïmproviseerde ruimtes, zonder de benodigde apparatuur. Eén tragische gebeurtenis in het bijzonder heeft hem getekend: een kleine baby stierf tijdens een gecompliceerde bevalling, simpelweg omdat er geen goed material was.  

"Ik herinner me nog de vreselijke omstandigheden waaronder we hier moesten werken. We werkten in van die kleine lemen hutjes, met rieten daken. De zwangere vrouwen moesten daar bevallen. Terwijl deze hutjes tijdens regenbuien steevast lekten. De hele vloer stond dan blank. Machteloos moest ik toezien dat bij de geboorte en het sterven van een klein kindje. Simpelweg omdat wij niet de medische hulp konden geven die nodig was. Een sterven dat voorkomen had kunnen worden als we het kindje hadden kunnen behandelen. Maar medicijnen, apparatuur en instrumenten ontbraken. Dat leven is voor altijd verloren. Ik kan het moeilijk accepteren. Het geweld in dit land heeft de ontwikkeling van dit dorp tegengehouden en grote armoede veroorzaakt. We dragen nog steeds de littekens van die tijd."

Aanpak op meerdere gebieden

"Mijn naam is Ruth, ik ben hier met mijn gezin naartoe gevlucht. Ik ben alles kwijtgeraakt in het geweld. Ik kon niet eens genoeg eten vinden voor mijn kinderen en mezelf. Ik was zo bang dat ze ziek zouden worden. Toen iemand me vertelde dat de mensen in Rusamambu gratis medische zorg konden krijgen, besloot ik me hier te vestigen. Voor ons moeders is de gezondheid van onze kinderen een kwestie van leven of dood. Vanmorgen werd ik wakker met koorts en daarom ben ik naar de kliniek gekomen. Ik ben opgelucht en dankbaar dat er voor me gezorgd wordt."

Het verhaal van Ruth illustreert de impact van medische zorg op mensen. Sinds het begin van het jaar heeft Rusamambu ongeveer 5.257 mensen opgevangen die het geweld zijn ontvlucht. Voor deze gezinnen is het een enorme opluchting om midden in een crisis onderdak te vinden in een gebied met een gratis medische kliniek.  

Sinds de komst van Medair in november 2003 zijn er ongeveer 12.000 mensen behandeld in de medische kliniek. "Als Medair niet was gekomen, had de kliniek van Rusamambu niet meer bestaan," zegt de hoofdverpleegster.

De medische kliniek van Rusamambu is spectaculair veranderd. Er kunnen niet alleen veel patiënten behandeld worden, maar het centrum beschikt nu ook over de nodige medische apparatuur en instrumenten om hen zo efficiënt en snel mogelijk te verzorgen. De kleine lemen hutjes zijn vervangen door volledig uitgeruste gebouwen. Dat ziet er ook direct veel professioneler, prettiger en veiliger uit. Bovendien zijn enkele sanitaire gebouwtjes hersteld en zijn er ook nieuwe toiletten bijgekomen. Verder is er een afvalverwerkingssysteem gebouwd zodat de kliniek aan de hoogste hygiënenormen voldoet.

"Ik zeg dit in alle eerlijkheid: zonder de hulp van Medair zou de kliniek in Rusamambu niet meer hebben bestaan. Zodra je binnenkomt, merk je dat Medair een enorme impact heeft gehad," zegt Eric.  

Medair heeft niet alleen gezorgd voor een mooi en goed uitgerust gebouw, maar ook de plaatselijke bevolking nauw betrokken bij het project. We hebben voorlichtingsbijeenkomsten over gezondheid en ziektes gehouden, mensen geleerd hoe je ziekten en ondervoeding kunt voorkomen en mensen getraind om namens Medair in hun eigen omgeving aan de slag te gaan met gezondheid en hygiëne.

‍

"De betrokkenheid van de inwoners van Rusamanbu is heel erg belangrijk. Het trainen van een groep dorpswerkers om ondervoeding te herkennen had daarom een hoge prioriteit. Daarmee is er in elk dorp een groep vrijwilligers actief die zelf ook in het dorp wonen. Zij zijn van grote waarde om ondervoeding te voorkomen of tijdig te laten behandelen. Dat is goed voor de algemene gezondheid, voor het vertrouwen in het dorp en voor de ontwikkeling van alle inwoners. De kennis die deze vrijwilligers nu hebben, blijft in het dorp. Dat is een duurzame vorm van hulp. We geven ze de middelen en instructies om gezinnen te informeren over wat gezonde gewoonten zijn. Ze gaan van deur tot deur en zorgen ervoor dat ziekten en epidemieën worden behandeld en onder controle worden gehouden. Ze screenen ook op ondervoeding bij jonge kinderen en sturen de zieke kinderen naar het gezondheidscentrum", vertelt Alain van Medair, die verantwoordelijk is voor het betrekken van inwoners bij dit project.

Hoop geeft veerkracht

Op de vraag naar de invloed van Medair in het dorp antwoordt een verpleegster blij:

"Als je nu door Rusamambu loopt, hoor je de kinderen lachen en spelen. Zwangere vrouwen krijgen de zorg die ze nodig hebben en gezinnen voelen zich weer hoopvol. Medair heeft niet alleen de lichamelijke gezondheid van de dorpsbewoners verbeterd, maar ook hun emotionele gezondheid. Het dorp is sterker en veerkrachtiger geworden en ziet hun verleden als een nare droom die voorbij is . Het is prachtig om te zien wat er allemaal veranderd is in onze gemeenschap."

Het verhaal van Rusamambu is dat van een grote verandering, waarbij het werk van Medair de katalysator was voor een betere toekomst. Door medische zorg beschikbaar te maken heeft Medair niet alleen de kwaliteit van leven verbeterd, maar ook weer hoop gegeven aan een gemeenschap die klaar was voor verandering.

Medair herstelde de enige waterpunt in het dorp en de dorpsbewoners ondersteunden het werk door er een hek omheen te bouwen. "Ook al hebben we andere behoeften, zoals meer waterpunten, dat het nu beter gaat is wat ons op de been houdt. We zijn erg dankbaar!", besluit de verpleegster.

‍

Voor deze inhoud is gebruik gemaakt van bronnen verzameld door Medair-medewerkers in het veld en op het hoofdkantoor. De zienswijzen in dit document zijn uitsluitend die van Medair en dienen op geen enkele wijze beschouwd te worden als de officiële opvatting van enige andere organisatie.